Suy Giáp & Cường Giáp: So Sánh, Dấu Hiệu Nhận Biết & Cách Điều Trị
Tuyến giáp là một cơ quan quan trọng trong hệ nội tiết, có vai trò sản xuất hormone giúp điều hòa trao đổi chất, nhiệt độ cơ thể, nhịp tim và nhiều chức năng khác. Khi tuyến giáp hoạt động không bình thường, có thể gây ra hai tình trạng phổ biến: suy giáp và cường giáp.
Vậy suy giáp và cường giáp khác nhau thế nào? Làm sao để nhận biết và điều trị hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu ngay!
1. So Sánh Suy Giáp & Cường Giáp
| Tiêu chí | Suy giáp | Cường giáp |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Tuyến giáp sản xuất quá ít hormone dẫn đến chậm trao đổi chất. | Tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone khiến quá trình trao đổi chất diễn ra nhanh hơn bình thường. |
| Nguyên nhân | – Viêm tuyến giáp Hashimoto (bệnh tự miễn).- Thiếu i-ốt trong chế độ ăn uống.- Điều trị cường giáp quá mức bằng thuốc hoặc xạ trị.- Rối loạn tuyến yên. | – Bệnh Graves (bệnh tự miễn gây kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức).- Bướu giáp đa nhân độc.- Viêm tuyến giáp.- Sử dụng quá nhiều i-ốt. |
| Tốc độ trao đổi chất | Chậm hơn bình thường. | Nhanh hơn bình thường. |
| Dấu hiệu đặc trưng | – Mệt mỏi, chậm chạp.- Tăng cân không rõ lý do.- Da khô, tóc rụng nhiều.- Nhịp tim chậm, hay bị lạnh.- Táo bón, trầm cảm.- Sưng phù mặt, mắt lờ đờ.- Giọng nói trầm, khàn. | – Mất ngủ, bồn chồn, lo lắng.- Giảm cân nhanh dù ăn nhiều.- Da ấm, đổ mồ hôi nhiều.- Tim đập nhanh, run tay.- Tiêu chảy, mắt lồi (trong bệnh Graves).- Khó chịu, dễ cáu gắt. |
| Ảnh hưởng đến cơ thể | – Làm chậm các chức năng cơ thể.- Tăng nguy cơ suy tim, trầm cảm, vô sinh. | – Kích thích quá mức các cơ quan, có thể gây loãng xương, rối loạn nhịp tim, suy tim. |
| Chẩn đoán | – Xét nghiệm máu: TSH cao, FT3 và FT4 thấp.- Siêu âm tuyến giáp.- Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp. | – Xét nghiệm máu: TSH thấp, FT3 và FT4 cao.- Xạ hình tuyến giáp.- Xét nghiệm kháng thể (bệnh Graves). |
| Điều trị | – Bổ sung hormone tuyến giáp (Levothyroxine).- Bổ sung i-ốt nếu thiếu.- Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống. | – Thuốc kháng giáp (Methimazole, PTU).- Điều trị bằng i-ốt phóng xạ hoặc phẫu thuật (trường hợp nặng).- Điều chỉnh lối sống. |
👉 Tóm lại:
- Suy giáp làm chậm quá trình trao đổi chất, gây tăng cân, mệt mỏi, táo bón.
- Cường giáp khiến cơ thể hoạt động quá mức, gây giảm cân nhanh, tim đập nhanh, lo lắng.
- Cả hai bệnh đều có thể gây biến chứng nếu không được điều trị kịp thời.
2. Dấu Hiệu Nhận Biết Suy Giáp & Cường Giáp
🔹 Dấu hiệu suy giáp
✔️ Cảm thấy lạnh ngay cả khi trời không lạnh.
✔️ Da khô, tóc rụng nhiều.
✔️ Tăng cân mà không thay đổi chế độ ăn uống.
✔️ Mệt mỏi kéo dài, buồn ngủ nhiều.
✔️ Nhịp tim chậm, huyết áp thấp.
✔️ Táo bón thường xuyên.
✔️ Giọng nói trầm hơn, mặt hơi sưng.
🔹 Dấu hiệu cường giáp
✔️ Luôn cảm thấy nóng, đổ mồ hôi nhiều.
✔️ Giảm cân nhanh dù ăn uống đầy đủ.
✔️ Tim đập nhanh, hồi hộp, run tay.
✔️ Bồn chồn, lo lắng, mất ngủ.
✔️ Tiêu chảy hoặc đi ngoài nhiều lần/ngày.
✔️ Mắt lồi, sưng mí mắt (trong bệnh Graves).
👉 Nếu có những triệu chứng trên, hãy đi khám bác sĩ để xét nghiệm và điều trị sớm!
3. Cách Điều Trị Suy Giáp & Cường Giáp
🔹 Điều trị suy giáp
1️⃣ Dùng thuốc bổ sung hormone tuyến giáp
- Levothyroxine (T4): Giúp bù đắp lượng hormone thiếu hụt.
- Uống thuốc trước ăn 30-60 phút vào buổi sáng để hấp thụ tốt nhất.
- Theo dõi nồng độ hormone định kỳ để điều chỉnh liều lượng.
2️⃣ Bổ sung i-ốt nếu thiếu
- Ăn muối i-ốt, cá biển, rong biển, trứng, sữa.
- Không tự ý bổ sung i-ốt nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
3️⃣ Chế độ ăn uống & lối sống
- Ăn thực phẩm giàu selen (hạt Brazil, cá ngừ) để hỗ trợ tuyến giáp.
- Tập thể dục nhẹ nhàng để tăng cường trao đổi chất.
- Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc.
🔹 Điều trị cường giáp
1️⃣ Dùng thuốc kháng giáp
- Methimazole (MMI) hoặc Propylthiouracil (PTU) để giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
- Theo dõi định kỳ để kiểm soát tác dụng phụ.
2️⃣ Điều trị bằng i-ốt phóng xạ
- Phá hủy bớt mô tuyến giáp để giảm sản xuất hormone.
- Sau điều trị có thể bị suy giáp, cần bổ sung hormone suốt đời.
3️⃣ Phẫu thuật tuyến giáp (nếu cần)
- Cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp nếu thuốc không hiệu quả hoặc có bướu giáp lớn.
4️⃣ Điều chỉnh lối sống
- Ăn thực phẩm hạn chế i-ốt như bắp cải, súp lơ, cải bó xôi.
- Tránh caffeine, rượu bia để không kích thích thần kinh.
- Tập yoga, thiền để giảm stress.
4. Khi Nào Cần Đi Khám Bác Sĩ?
🔹 Khi có dấu hiệu tăng cân/giảm cân bất thường.
🔹 Khi bị mệt mỏi kéo dài, tim đập nhanh, rối loạn giấc ngủ.
🔹 Khi thấy da, tóc, móng có thay đổi bất thường.
🔹 Khi bị rối loạn kinh nguyệt hoặc khó có thai.
📌 Lời khuyên: Cả suy giáp và cường giáp đều cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ, hãy đi khám bác sĩ nội tiết để được tư vấn và điều trị đúng cách nhé!
👉 Hãy chia sẻ bài viết này để nhiều người hiểu rõ hơn về sức khỏe tuyến giáp! 🚀